گفت‌وگوی عالمی بلخی با خبرگزاری اهل بیت(ع) در مورد وضعیت شیعیان افغانستان
.jpg)
دوشنبه 4 ثور 1402-
نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در افغانستان تشریح کرد:
طالبان، تدریس فقه و عقاید شيعه در مدارس و دانشگاه‌های دولتی را نپذیرفته‌اند/ شیعیان محدودیتی برای برگزاری مراسم مذهبی ندارند/ در تصمیم‌گیری‌های کلان و ملی حضور نداریم/ ممنوعیت تحصیل زنان در افغانستان دائمی نیست
نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در افغانستان اظهار داشت: در ترکیب کابینه و در مسائل سیاسی و اجرایی، کسی از شیعیان در حد وزیر حضور ندارد در حالی که در دولت‌های گذشته از شیعیان در کابینه حضور داشتند.
به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ شیعیان بخش مهمی از جامعه متکثر افغانستان هستند و پس از بازگشت دوباره طالبان به قدرت در این کشور، به دنبال حقوق خود، مشارکت در تصمیم‌گیری و حضور در ساختار سیاسی هستند.
نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در افغانستان و رئیس مجمع محبان اهل بیت(ع) این کشور، در گفت‌وگو با خبرنگار ابنا درباره وضعیت شیعیان افغانستان در دوره حکمرانی طالبان گفته است.
متن کامل مصاحبه با حجت‌الاسلام والمسلمین «سید حسین عالمی بلخی» به شرح زیر است:
ابنا ـ در ابتدا، درباره وضعیت شیعیان افغانستان در دوره حاکمیت دوباره طالبان بر این کشور بفرمایید.
ـ در این دوره‌ای که طالبان حاکم شدند، مشکل و محدودیتی درباره شعائر مذهبی شیعه به وجود نیامده است؛ شیعیان مراسم محرم و عاشورا، شب‌های قدر، ایام فاطمیه و جشن غدیر را با شکوه‌تر از سابق برگزار می‌کنند، برای نمونه در برگزاری جشن غدیر در سال های گذشته «سقاخانه» نبود اما امسال سقاخانه‌ها را داشتیم.
بر اساس سنت قدیمی در افغانستان هر سال در مراسم عزاداری محرم و عاشورای شیعیان، مسئولین اهل تسنن نیز شرکت می‌کنند اما سال گذشته مسئولین امارت اسلامی در مراسم «عید غدیر» نیز شرکت کردند.
فعالیت مدارس دینی و دفاتر مراجع تقلید مثل گذشته جریان دارد و هیچ کدام از آن‌ها با مشکل یا مسئله‌ای روبه‌رو نشده‌اند. حتی در برخی از شهرها طالبان با علمای شیعه صحبت کردند که چرا مدارس دینی شما کم است و مدارس دینی را زیاد کنید؛ چون آن‌ها طرفدار مدارس جدید یا دولتی نیستند و به توسعه و افزایش مدارس دینی تشویق می‌کنند.
مسئولان امارت اسلامی امنیت مساجد، حسینیه‌ها، حوزه‌های علمیه و مکان‌های متعلق به شیعیان که مورد تهدید واقع می‌شوند را تأمین می‌کنند. در محرم سال گذشته عناصری از نیروهای داعش می‌خواستند به مراسم عزاداری حمله کنند یا قصد انفجار و عملیات انتحاری داشتند، اما طالبان مرکز و لانه تروریست‌ها را کشف کردند و با آن‌ها درگیر شدند که در پی آن سه نفر از تروریست‌های داعش به هلاکت رسیدند، یک نفر آن‌ها را اسیر کردند، شش نفر از نیروهای طالبان جان‌شان را از دست دادند. طالبان این کار را برای دفاع از مراسم عزاداری محرم انجام دادند. البته آن‌ها با قمه و تیغ زدن به صورت جدی مخالفت می‌کنند، ما هم این کارها را قبول نداریم و مراجع معظم تقلید هم مخالفت می‌کنند؛ ولی طالبان در اصل در برگزاری مراسم دینی و مذهبی نه تنها مزاحمت نکردند و نمی‌کنند که خودشان در مراسم شرکت می‌کنند.
ابنا: شیعیان و بالاخص علمای شیعه در چه مسائلی با طالبان مشکل دارند؟
ـ مشکل در چند مسئله است؛
اول این‌که؛ در ترکیب کابینه و در مسائل سیاسی و اجرایی، کسی از شیعیان در حد وزیر حضور ندارند در حالی که در دولت‌های گذشته از شیعیان در کابینه حضور داشتند. یعنی در بخش مشارکت سیاسی در سطح کلان با طالبان مشکل داریم و همچنان در تصمیم‌گیری‌ها در سطح عالی و ملی حضور نداریم.
دوم؛ در گذشته ما قانون احوال شخصیه اهل تشیع را مطابق با فقه شیعه داشتیم که در کشور اجرا می‌شد اما تا کنون مسئولان امارت اسلامی این قانون را به رسمیت نشناخته‌اند ولی قضات محاکم، عملاً اختلافات شیعیان را برای علمای شیعه می‌فرستند؛ این یک کار غیر رسمی و مشابه محکمه عرفی است و ما خواستار رسمی شدن آن هستیم و در محاکم، قاضی شیعه وجود داشته باشد.
سوم؛ تدریس فقه و عقاید شيعه در مدارس و دانشگاه‌های دولتی است که طالبان تاکنون نپذیرفته‌اند.
چهارم؛ رسمیت مذهب شیعه در قانون اساسی قبلی آمده بود اما طالبان قانون اساسی تدوین نکرده‌اند و امیدواریم مذهب شیعه به رسمیت شناخته شود.
این‌ها مواردی است که ما دغدغه داریم اما در شعائر مذهبی شیعه، طالبان تا کنون همکاری کرده‌اند؛ سال گذشته عید فطر ما سه روز بود. یک روز تعدادی از شیعیان بر اساس دلایلی که داشتند، همزمان با طالبان عید کردند، لذا طالبان امنیت مکان‌هایی که شیعیان نماز عید خواندند را تأمین کردند. تعدادی از شیعیان افغانستان روز دوم، همزمان با طالبان عید کردند، دلیلش این بود که آن‌ها مقلّد آیت‌الله فیاض بودند و ایشان اتفاق افق را شرط نمی‌دانند، در این روز هم طالبان امنیت نمازهای عید شیعیان را تأمین کردند. عید اصلی که ما داشتیم روز سوم بود که آیت‌الله سیستانی و ایران هم همان روز را اعلام کرده بودند. در روز سوم هم که مراسم ما باشکوه برگزار شد، طالبان امنیت آن را تأمین کردند. یعنی طالبان برای خودشان یک روز و برای شیعیان سه روز، امنیت نماز عید را تأمین کردند.
اما متأسفانه امسال در مراسم نماز عید در برخی مناطق مشکل به وجود آمد با تهدید مردم را وادار کردند روز جمعه روزه‌شان را افطار کنند و نماز عید بخوانند. البته در روز شنبه عموم مردم تشیع نماز عید خواندند و امنیت مراسم‌ها را تأمین کردند.
ابنا: در برخی سایت‌ها آمده است که طالبان از پاکستان نیروهایی می‌آورند و آن‌ها را در بعضی از مناطق شیعه‌نشین اسکان می‌دهند؛ یعنی خانه و زمین آن‌ها را غصب می‌کنند. این موضوع صحت دارد؟
ـ این موضوع صحت ندارد؛ البته در بعضی از شهرها و روستاها مردم، اختلافاتی درباره زمین از گذشته دارند که در محکمه و دادگاه نهایی نشده، یا برخی ادعا می‌کنند که محکمه عادلانه بررسی نکرده است، این‌ها مطرح است اما این‌که از پاکستان افرادی بیاورند و در مناطق تشیع اسکان بدهند، کذب محض است.
از نظر حکومت، این‌که شیعیان شهروندان مملکت باشند هیچ مشکلی وجود ندارد اما در موضوع حقوق سیاسی و حقوق قضایی، شیعیان مطالباتی دارند و هنوز با آن‌ها به توافق نرسیده‌ایم.
ابنا: طالبان یک گروه نیستند بلکه دو شاخه هستند، اختلافاتی بین این دو وجود دارد؟
ـ با هم خیلی فرقی ندارند، مثل اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان ایران در همین حد، بیشتر از این نیست. بالاخره در هر مجموعه‌ای تندرو هم وجود دارد، حقانی‌ها و قندهاری‌ها با هم متفاوت هستند، یعنی طالبان سه یا چهار جناح هستند که شدت و ضعف دارند.
ابنا: درباره عملکرد و فعالیت‌های شورای علمای شیعه افغانستان بگویید.
ـ الحمدلله شورای علمای افغانستان به صورت منسجم کار می‌کند و ما در تلاش برای هماهنگ و منسجم ساختن بقیه شیعیان و سیاستمدارانی هستیم که در عرصه‌های مختلف فعال هستند. تاکنون چهار جلسه مشورتی داشتیم؛ زمانی که طالبان به قدرت نرسیده بود، جلسه‌ای در سال 99 برگزار کردیم؛ چون پیش‌بینی می‌کردیم آن‌ها به قدرت می‌رسند و باید انسجام و هماهنگی بین شیعیان ایجاد شود. جلسه دیگر در پانزده حمل ۱۴۰۰ داشتیم که آن روز هم طالبان به قدرت نرسیده بود. بعد از به قدرت رسیدن طالبان، در سنبله و جدی 1400 دو جلسه داشتیم و متنی تحت عنوان «دیدگاه‌ها و مطالبات جامعه شیعه» تهیه کردیم که مورد اتفاق و تایید همه مردم شیعه بود، اما از نظر عملی در تعقیب و پیگیری این خواسته‌ها از طالبان، یک مقدار هماهنگی‌ها ضعیف است، هر کس و هر گروه جداگانه مراجعه می‌کنند و ما در تلاش هستیم بین شیعیان هماهنگی ایجاد کنیم، قرار است در چند روز آینده و در ادامه جلسات قبل، جلسه هماهنگی و انسجام بین شیعیان برگزار کنیم و امیدواریم که هماهنگی‌ها بین شیعیان بیشتر شود.
ابنا: تحلیل خود را درباره منع تحصیل خانم‌ها در افغانستان در دوره طالبان بفرمایید.
ـ خانم‌ها نقش اساسی در جامعه دارند و تربیت خانواده برعهده این قشر زحمتکش است. از طرف دیگر جامعه به تخصص بانوان نیاز دارد. به عنوان مثال؛ داکتر مخصوص بانوان باید یک خانم باشد تا زنان راحت‌تر به وی مراجعه کنند، ما امیدواریم مشکل منع تحصیل بانوان حل شود. البته طالبان گفتند، صنف‌های درس دانشجوی دختر و پسر جدا شود که نشد، گفتند بین دانشجویان پرده بزنند یا حجاب را به صورت کامل رعایت کنید که دانشجویان این کارها را نکردند، لذا طالبان تحصیل و آموزش زنان را معلق کردند، تا زمانی که امکانات فراهم شود و دختران و پسران در چارچوب اصول و مقررات شرع بتوانند درس بخوانند. یعنی منع تحصیل دختران دائمی نیست. موضع طالبان همیشه این است که منع تحصیل به صورت دائمی نیست و باید زمینه مناسب را فراهم کنند.
وعده طالبان این است که ما در مورد نصاب تعلیمی و فراهم کردن فضای آموزشی در حال تجدید نظر هستیم، این‌که این کار چند سال طول می‌کشد، معلوم نیست. شبیه این مشکل در اوایل انقلاب ایران هم بود لذا دانشگاه‌های ایران چند سال تعطیل شدند. امیدواریم همان گونه که گفته می‌شود منع تحصیل بانوان موقتی باشد و همان طور که در ایران مشکل دانشگاه‌ها حل شد، در افغانستان هم مشکل حل شود اما این‌که چه زمان این مشکل حل می‌شود خدا می‌داند.
ابنا: به عنوان سوال پایانی، حضرت عالی آینده افغانستان را چگونه می‌بینید؟
ـ آینده همیشه بستگی به نوع عملکردهای فعلی ما دارد؛ امروز ما چه انجام می‌دهیم، آینده مبتنی بر آن می‌شود. من فعلاً به آینده بدبین نیستم و خیلی هم خوش‌بین نیستم! با توجه به مسائلی که در افغانستان وجود دارد و خانم‌ها از تحصیل و کار بازمانده‌اند، مطالبات سیاسی و قضایی که ما داریم و هنوز به جایی نرسیده است و این‌که به جایی می‌رسد یا نمی‌رسد مشخص نیست.
عناصر داعش در افغانستان فعال هستند؛ گاهی فعالیت تروریست‌های داعش زیاد می‌شود، گاهی کم می‌شود و ضربه می‌خورند. امریکایی‌ها به دولت امارت اسلامی گاهی چراغ سبز نشان می‌دهند، گاهی چراغ سرخ نشان می‌دهند، تعامل کشورهای دیگر منطقه با دولت امارت اسلامی نیز به این شکل است و هنوز طالبان را هیچ کشوری به رسمیت نشناخته است. از سوی دیگر رویه طالبان، رویه مستقلانه و متکی به خودشان است که در افغانستان از آرزوها بود و مردم از آن خشنود هستند، دولت امارت اسلامی تلاش‌های زیادی دارد و میزان جرائم در افغانستان بسیار پایین آمده، وضعیت امنیتی بهتر شده و آمار فساد اخلاقی جامعه بسیار کم شده است. همچنین در رتبه‌بندی فساد اداری، افغانستان همیشه در رده سوم یا چهارم بود، اما سال گذشته پس از به قدرت رسیدن طالبان، افغانستان به رتبه 25 رسید، یعنی وضعیت فساد اداری کشور 20 درجه بهتر شد. این مسائل امیدوارکننده است اما این‌که آینده چه می‌شود بستگی دارد که ما الان چه می‌کنیم؟
